Miljoen bomen erbij voor klimaat: ‘We hebben de kracht van bomen nodig’
Stichting Nationale Boomfeestdag, Stichting MEERGroen, Caring Farmers en Urgenda willen komende winter een miljoen zaailingen van bomen en struiken weggeven. Doel van de actie is CO2 uit de lucht halen en mensen laten zien hoe productief de natuur is.
Als uit een eikel, besje of ander zaadje van een boom of struik een nieuwe plant groeit, noem je dat een zaailing. Stichting MEERGroen verplaatst met de hulp van van vrijwilligers al vijftien jaar zaailingen zodat ze kunnen uitgroeien tot bomen. ‘We verzamelen de soorten waar markt voor is’, vertelt directeur Franke van der Laan. ‘Het gaat om zo’n honderd veelal inheemse planten- en bomensoorten die gebruikt kunnen worden in heggen of die bloemen of bessen hebben, zoals esdoorn, wilg, hulst, meidoorn, sleedoorn, Europese vogelkers en kardinaalsmuts.’
De zaailingen werden tot nu toe geoogst op de in totaal 150 hectare natuur die de stichting met achthonderd vrijwilligers beheert. ‘We krijgen natuur meestal in beheer door een probleem te signaleren’, vertelt Van der Laan telefonisch. ‘Zo ben ik nu met een groep vrijwilligers aan het werk op een bedrijventerrein in Hoofddorp, waar op braakliggende grond boompjes en bramen groeiden. Ik ben naar de terreineigenaar gegaan en heb aangeboden er een vlindertuin en een voedseltuin te maken. Dat vond hij goed. Zo hebben we meer verwaarloosde terreinen in beheer gekregen, bijvoorbeeld langs spoorlijnen. Ik leg er boomgaarden, orchideeënweiden en vlinder- , bloemen- en groentetuinen aan. We hebben op deze manier al vijftig paradijsjes gecreëerd in Nederland.’
De vrijwilligers van Stichting MEERgroen werken in de zomer in tuinen en in de winter doen ze aan bosbeheer. ‘Zo hebben we Landgoed Groenendaal in Heemstede in beheer. Door achterstallig onderhoud staan daar twintig miljoen esdoorns. Esdoorns zaaien makkelijk uit, waardoor ze eiken en beuken verdringen. Wij halen daarom van die twintig miljoen zaailingen er 19,8 miljoen weg.’ Zaailingen van een halve meter tot een meter hoog zijn heel geschikt om te verplaatsen, zegt Van der Laan. ‘Daar staan er miljarden van in Nederland, maar ze worden vaak met een bosmaaier of trekker kapot gemaakt. Wij graven ze voorzichtig uit en geven ze weg. Ik heb ook een terrein met elzen en populieren in beheer, waar ik elk jaar weer 20.000 zaailingen kan ophalen.’
Twaalfhonderd boeren doen mee
In 2008 heeft Stichting MEERGroen 500 zaailingen weggeven bij een boomverzamel- en weggeefactie, vorig jaar waren dit er 18.000 en afgelopen winter zijn 110.000 zaailingen verplaatst en op een gewenste plek geplant, dankzij een samenwerking met stichting Urgenda en de Caring Farmers. In het komende plantseizoen, dat loopt van 15 november tot 15 maart, doet ook Stichting Nationale Boomfeestdag mee aan de actie. De vier stichtingen hopen dan een miljoen boompjes weg te geven.
Ze zijn nu bezig oogst- en plantplekken te vinden door het hele land. ‘We richten ons op boeren die vijfhonderd tot tienduizend boompjes kwijt kunnen rond hun akkers en erven’, zegt Van der Laan. ‘Twaalfhonderd boeren doen al mee. In de buurt van boeren die boompjes willen planten, willen we plekken vinden waar we zaailingen kunnen oogsten. We vragen aan natuurbeheerders of ze een terrein hebben met achterstallig beheer en zo ja, of wij dan met vrijwilligers daar zaailingen mogen weghalen.’
Verspreid over het land worden vijftig tot honderd ‘inkuilplekken’ ingericht, zegt Van der Laan. ‘Je hebt nooit een 100-procent-match tussen wat je oogst en plant. Daarom hebben we inkuilplekken nodig waar je boompjes kunnen bewaren op soort. Deze boompjes kunnen dan door particulieren opgehaald worden, bijvoorbeeld mensen die een tuin willen inrichten met inheemse planten voor vlinders of scholen die een groen schoolplein willen.’
De stichtingen willen ook restvoorraden van boomkwekers gebruiken. ‘Met één fruitkweker hebben we al afgesproken dat we vanaf 1 augustus 40.000 boompjes overnemen, die anders versnipperd zouden worden. We betalen daarvoor 1,25 euro per stuk.’
Het netwerk van Natuur- en Milieueducatiecentra gaat bomenweggeefdagen organiseren in het hele land. Er zijn al bedrijven die hun werknemers willen laten meedoen aan oogst- en plantdagen, zegt Van der Laan. ‘Ik hoop ook dat scholen gaan meedoen en sportievelingen. Waarom zou je betalen aan de sportschool als je ook lekker buiten kunt werken?’
Doel is volgens hem niet de klimaatcrisis op te lossen, maar de overmaat aan CO2 uit de lucht te halen om de opwarming van de aarde te vertragen. ‘Bomen houden die CO2 vijftig tot honderd jaar vast. Dat geeft ons tijd om de energievraag naar beneden te brengen. Veel mensen denken dat de techniek het klimaatprobleem wel gaat oplossen, of dat een ander het wel doet. Ik wil mensen de kans geven zelf de handen uit de mouwen te steken. laten ervaren hoe mooi en krachtig de natuur is. Een boom met twintig blaadjes, heeft er volgend jaar 500 en het jaar erop 5000. Dat is de kracht die we nodig hebben.’
